Πόσιμο Κολλαγόνο και πόνος στις αρθρώσεις

Πόσιμο Κολλαγόνο και πόνος στις αρθρώσεις

Ως Νευροχειρουργός και κάποιος που γυμνάζεται και ασκείται από τα εφηβικά του χρόνια και συνεχίζει ακόμα, έχω ερωτηθεί πολλάκις σχετικά με τον πόνο στις αρθρώσεις. Δεν πρέπει όμως να κατηγορούμε την άσκηση. Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια πολύ κοινή νόσος - η πιο συχνή αιτία πόνου στις αρθρώσεις. Για κάποιους, ξεκινά από τα είκοσι, και στα εβδομήντα η οστεοαρθρίτιδα είναι σχεδόν βεβαία. Ανεξάρτητα από το επίπεδο της άσκησης, με τα χρόνια όλοι λίγο πολύ αποκτούμε τα κλασικά συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας - πόνο στις αρθρώσεις και πρωινή δυσκαμψία, που επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.


Η οστεοαρθρίτιδα εξελίσσεται σταδιακά. Κατηγορήστε την εμβιομηχανική και τη βιοχημεία του οργανισμού μας. Ξεκινά με μια διάσπαση του χόνδρου (του πλέγματος του χόνδρου - cartilage matrix). Στο στάδιο 2 εξελίσσεται σε διάβρωση του χόνδρου και απελευθέρωση θραυσμάτων κολλαγόνου. Το στάδιο 3 είναι η χρόνια φλεγμονώδη απόκριση. Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειωθεί η φλεγμονή και ο πόνος, και να σταματήσει η εξέλιξη της νόσου. Δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία αποδεδειγμένα να βελτιώνει πραγματικά τη λειτουργία των αρθρώσεων. Μπορούμε να μειώσουμε τον πόνο και την φλεγμονή; Ναι. Τα αναλγητικά και τα  αντιφλεγμονώδη είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της φαρμακευτικής αγωγής. Αλλά μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη ζημιά; Δυστυχώς: ό,τι έχει χαθεί, έχει χαθεί. Τα χονδροκύτταρα δεν φαίνεται να είναι σε θέση να επισκευάσουν τη συνολική δομή του χόνδρου - η οποία αποτελείται κυρίως από κολλαγόνο.

Δεν θα συμβούλευα τα άτομα με πόνο στις αρθρώσεις και πρωινή δυσκαμψία να σταματήσουν την άσκηση. (Είναι μάταιη ούτως ή άλλως αυτή η πρόταση σε αυτούς που ασκούνται.) Η ιδέα που μπορεί κάποιος  να «φθείρει» τις αρθρώσεις του είναι μια δημοφιλής εικόνα, αλλά είναι ανακριβής. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η άσκηση μπορεί να συνεχιστεί. Η άσκηση δεν φαίνεται να επιταχύνει το ρυθμό ανάπτυξης και εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας. Όταν ο πόνος γίνει επίμονος, προτείνω μια αξιολόγηση από ειδικό γιατρό, και ίσως να περιγράψω κάποιες μη φαρμακευτικές και μη συνταγογραφούμενες προσεγγίσεις που μπορεί να είναι κατάλληλες για την διαχείριση των συμπτωμάτων.

Και μετά ετοιμάζομαι, για το αναπόφευκτο ερώτημα που ακολουθεί: «Τι γίνεται όμως με τα συμπληρώματα; Τι πιστεύετε για το συμπλήρωμα X;» Η γλυκοζαμίνη είναι ένας συχνός «ύποπτος», όπως είναι και η χονδροϊτίνη (που συχνά συν-συσκευάζονται σε ένα προϊόν). Όπως όμως με τα περισσότερα συμπληρώματα, η δημοτικότητά τους δεν έχει σχέση με κλινικά αποδεικτικά στοιχεία. Συνήθως αυτή η δημοτικότητα φαίνεται να βασίζεται σε μια «αντίληψη» αποτελεσματικότητας, και καθοδηγείται από πολλές ανεκδοτολογικές μαρτυρίες και μια γενική «ενημέρωση» και προβολή. Αλλά το γεγονός ότι είναι αναποτελεσματικά (μετά από πολλές πωλήσεις) έχει αρχίσει να διαφαίνεται - Με ρωτούν όλο και λιγότεροι για αυτά τα συμπληρώματα. Η αγορά μετατοπίζεται, και υπάρχουν νέα προϊόντα στα ράφια των καταστημάτων για άτομα με πόνους στις αρθρώσεις.

Η τελευταία τάση στα συμπληρώματα για πόνο στις αρθρώσεις είναι το πόσιμο κολλαγόνο. Συμπληρώματα κολλαγόνου υπάρχουν εδώ και χρόνια, αν και παραδοσιακά η δημοτικότητά τους έχει να κάνει με τις δήθεν επιπτώσεις του κολλαγόνου στο δέρμα και τα νύχια. Υπάρχουν πολλές τάσεις, με πλούσια σε κολλαγόνο τρόφιμα, ακόμα και εστιατόρια που κερδίζουν δημοτικότητα στην Ιαπωνία. (Ποιος θα ήθελε ένα γεύμα με γουρουνοπόδαρα;) Ο ενθουσιασμός για το κολλαγόνο τώρα «αξιοποιείται» και για την αγορά για την αρθρίτιδα - ίσως να είναι ένας τρόπος για να αυξήσουν τη ζήτηση του σε όλες τις ηλικίες. Δεν θα συζητήσω εδώ την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων στην από του στόματος χορήγηση κολλαγόνου για θεραπείες ομορφιάς...

Το Collagen Pro Active, είναι ένα συμπλήρωμα κολλαγόνου που αυτή τη στιγμή διαφημίζεται ενεργά εδώ στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη μάρκα τράβηξε την προσοχή μου, όχι μόνο επειδή βλέπω τη διαφήμιση της παντού με εκπροσώπους διάσημους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου και του παγκόσμιου πρωταθλητή στο kick boxing Μ. Ζαμπίδη και άλλες ελληνικές «προσωπικότητες» και «δημοσιότητες», αλλά λόγω ενός ρητού ισχυρισμού αποτελεσματικότητας στις διαφημίσεις και στην ιστοσελίδα του: «Επιστημονικά αποδεδειγμένο για τη μείωση του πόνου στις αρθρώσεις». Δεν υπάρχει κανένα άλλο συμπλήρωμα με πειστικά αποδεικτικά στοιχεία για «θεραπεία» πόνου στις αρθρώσεις. Έτσι άρχισα να ψάχνω για αποδείξεις.

Πρώτα γιατί το κολλαγόνο, και τι σχέση έχει να κάνει με τις αρθρώσεις μας; Το κολλαγόνο είναι το κύριο συστατικό του συνδετικού ιστού στο ανθρώπινο σώμα - είναι περίπου το ένα τέταρτο της μάζας του σώματος μας, και βρίσκεται στο δέρμα, τους μυς, τους τένοντες, κλπ. (Ως εκ τούτου και τα γουρουνοπόδαρα.) Όλα τα ζώα είναι κυρίως «κολλαγόνο»: είναι η πιο άφθονη πρωτεΐνη στο ζωικό βασίλειο. Το δερμάτινο παλτό σας; Σκεφτείτε το σαν ένα παλτό κολλαγόνου. Στην πραγματικότητα, η κύρια πηγή κολλαγόνου για τα συμπληρώματα είναι ευρωπαϊκό κολλαγόνο δέρματος βοοειδών.

Αν δεν έχουμε αρκετό κολλαγόνο, έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι κολλαγόνου στο σώμα μας, το καθένα με το δικό του «ρόλο». Θυμάστε την ταινία Unbreakable με τον Bruce Willis και Samuel L. Jackson; Ο χαρακτήρας του Τζάκσον έπασχε από το σύνδρομο Lobstein (ατελή οστεογένεση, osteogenesis imperfecta), μια γενετική ασθένεια που οδηγεί στην αποτυχία παραγωγής κολλαγόνου τύπου Ι, η οποία οδηγεί σε εξαιρετικά εύθραυστα οστά.

Ή σκεφτείτε το σκορβούτο - τώρα σπάνιο, αλλά κάποτε ό,τι χειρότερο στα παρατεταμένα θαλάσσια ταξίδια. Η βιταμίνη C είναι ένα απαραίτητο συνένζυμο για τη σύνθεση κολλαγόνου. Χωρίς αυτό, πολλαπλά οργανικά συστήματα επηρεάζονται, με την επακόλουθη «βιολογική καταστροφή» αρχής γενομένης με την απώλεια των δοντιών. Η πρώτη κλινική δοκιμή της ιστορίας έγινε από τον James Lind, έναν γιατρό του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, που σύγκρινε μια ποικιλία από θεραπείες για το σκορβούτο συμπεριλαμβανομένης και εκείνης που είχε επιτυχία: φρέσκα λεμόνια.

Τόσο το σκορβούτο όσο και το σύνδρομο Lobstein είναι βασικά ασθένειες έλλειψης κολλαγόνου. Αλλά, περιέργως, μαντέψτε τι δεν θεραπεύει ούτε το σκορβούτο ούτε το σύνδρομο Lobstein: Η λήψη κολλαγόνου από το στόμα. Αυτό συμβαίνει επειδή το κολλαγόνο είναι μια πρωτεΐνη: μια τριπλή έλικα, μια μακράς αλυσίδας πρωτεΐνη. Είναι το προϊόν μιας περίτεχνης διαδικασίας σύνθεσης που συμβαίνει σε όλο το σώμα. Όταν καταναλώνουμε κολλαγόνο, συνήθως με τη μορφή τροφίμων, οι πρωτεΐνες διασπώνται κατά την πέψη στο αρχικά τους συστατικά: τα αμινοξέα. Μόνο τότε μπορούν να απορροφηθούν. Όταν απορροφούνται, τα αμινοξέα είναι διαθέσιμα ως δομικά συστατικά για τη σύνθεση κολλαγόνου σε όλο το σώμα. Έτσι, από διαιτητική σκοπιά, το σώμα σας δεν νοιάζεται (και δεν μπορεί να ξέρει) αν τρώτε ένα συμπλήρωμα κολλαγόνου, γάλα, τυρί, βόειο κρέας ή ρεβίθια - είναι όλα αυτά τα τρόφιμα πηγές πρωτεΐνης, και δυσδιάκριτα, από τη στιγμή που μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος . Το σώμα δεν αντιμετωπίζει τα  αμινοξέα που προέρχονται από το κολλαγόνο διαφορετικά από οποιαδήποτε άλλη πηγή πρωτεΐνης. Για το λόγο αυτό, η ιδέα ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για πόνο στις αρθρώσεις, οστεοαρθρίτιδα, ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση, είναι (για μένα) εξαιρετικά απίθανη, αν όχι αδύνατη, επί της αρχής!

Όσον αφορά τις επιστημονικές αποδείξεις για το συγκεκριμένο συμπλήρωμα δεν βρήκα τίποτα στο PubMed. Τίποτα! Με τον ίδιο τρόπο και σκεπτικό το υαλουρονικό οξύ (το οποίο βρίσκεται επίσης σε όλους τους συνδετικούς ιστούς, επειδή χρειάζεται στη σύνδεση του κολλαγόνου με την ελαστίνη) όπως και το κολλαγόνο, είναι ένα μεγάλο μόριο (αν και σε αυτή την περίπτωση δεν είναι πρωτεΐνη αλλά ένας πολυσακχαρίτης και πιο συγκεκριμένα γλυκοζαμινογλυκάνη). Αν το θέλουμε άθικτο πρέπει να εκχυθεί με ένεση!
πηγή