ΤΟΞΟΠΛΑΣΜΩΣΗ

ΤΟΞΟΠΛΑΣΜΩΣΗ

πηγή 

Η τοξοπλάσμωση είναι παρασιτικό νόσημα των ζώων και του ανθρώπου, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το πρωτόζωο παράσιτο Toxoplasma gondii, που προκαλεί το νόσημα, αναπτύσσεται μέσα στο έντερο της γάτας και των άλλων αιλουροειδών, τα οποία αποτελούν τελικό, αλλά και ενδιάμεσο ξενιστή του παρασίτου. Στο έντερο των ζώων αυτών παράγεται η άωρη ωοκύστη του παρασίτου, που αποβάλλεται με τα κόπρανά τους στο εξωτερικό περιβάλλον.

Σε διάστημα 2-4 ημερών στο εξωτερικό περιβάλλον, η άωρη ωοκύστη του παρασίτου εξελίσσεται σε ώριμη ωοκύστη και είναι δυνατόν να επιβιώσει για περίπου ένα χρόνο.

Όταν η ώριμη ωοκύστη καταπίνεται, με την τροφή και το νερό, από τον άνθρωπο και τα ζώα, που αποτελούν ενδιάμεσους ξενιστές του παρασίτου (συμπεριλαμβανομένης και της γάτας), τότε μέσα στους ιστούς τους, αναπτύσσονται οι “κύστεις” του τοξοπλάσματος, οι οποίες περικλείουν μεγάλο αριθμό παρασίτων, που επιβιώνουν ολόκληρη τη ζωή του ξενιστή.

A        B
A= άωρη ωοκύστη του T.gondii στα νωπά κόπρανα της γάτας
Β= “κύστη” του T.gondii στους ιστούς μόσχου, προβάτου, χοίρου, ίππου, σκύλου, γάτας κ.ά., καθώς και ανθρώπου

Ο τελικός ξενιστής (γάτα) και οι ενδιάμεσοι ξενιστές (άνθρωπος και ζώα) μολύνονται:
    α) με τις “κύστεις” του παρασίτου, όταν καταναλώνεται ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας μόσχου, προβάτου, χοίρου κ.ά. (κιμάς, γύρος, σουβλάκι κ.ά.),
    β) με τις ώριμες ωοκύστεις του παρασίτου, όταν καταναλώνονται μολυσμένα χόρτα (από τα ζώα) και άπλυτα ή ατελώς πλυμένα μολυσμένα φρούτα, λαχανικά κ.ά. από τον άνθρωπο, και
    γ) με τα ελεύθερα παράσιτα (μεροζωΐδια), που κυκλοφορούν για λίγους μήνες μετά την αρχική μόλυνση (στάδιο παρασιταιμίας) στο αίμα της εγκύου και στο γάλα της μητέρας και είναι δυνατόν να μολύνουν αντίστοιχα, τα έμβρυα (ενδομητρική μόλυνση) και τα νεογέννητα (το παράσιτο αποβάλλεται με το γάλα του προβάτου και της αιγός 10-34 ημέρες μετά τη μόλυνση των ζώων).

Αμέσως μετά τη μόλυνση, τα παράσιτα εισβάλλουν στον βλεννογόνο του εντέρου, εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος, εισβάλλουν στα εμπύρηνα κύτταρα του αίματος, κυρίως στα μονοκύτταρα/ μακροφάγα, πολλαπλασιάζονται (16-32 παράσιτα/κύτταρο) και καταστρέφουν τα κύτταρα κάθε 12-24 ώρες (παρασιταιμία), για περίπου 8 μήνες. Μετά, εισβάλλουν στα κύτταρα των ιστών (εγκέφαλος, αμφιβληστροειδής χιτώνας, μυικός ιστός κ.α.) και παράγουν “κύστεις”, μέσα στις οποίες αναπτύσσονται έως 60.000 παράσιτα (αναφέρονται ως τροφοζωΐδια, μεροζωΐδια, βραδυζωΐδια, κυστοζωΐδια).

Στη γάτα, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, παράγονται οι “κύστεις” του τοξοπλάσματος στους ιστούς και επιπλέον, οι άωρες ωοκύστεις του παρασίτου στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου και αποβάλλονται με τα κόπρανα του ζώου στο εξωτερικό περιβάλλον, για 3-36 ημέρες μετά τη μόλυνση, όπου καθίστανται ώριμες σε διάστημα 2-4 ημερών.

Η αποβολή των άωρων ωοκύστεων από τη μολυσμένη γάτα διαρκεί συνολικά 2-20 ημέρες και συμβαίνει σχεδόν αποκλειστικά, μόνον μετά την πρώτη μόλυνση του ζώου, όταν η γάτα διατρέφεται με ωμό κρέας, πιάνει ποντίκια κ.ά. Μετά τη δεύτερη ή την τρίτη μόλυνση, ο οργανισμός της γάτας αναπτύσσει ανοσία "τύπου προάσπιση", οπότε διακόπτεται ο πολλαπλασιασμός του παρασίτου στο έντερο, καθώς και η αποβολή άωρων ωοκύστεων στο περιβάλλον.

Ο βιολογικός κύκλος του Toxoplasma gondii

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΖΩΑ

(ενδιάμεσοι ξενιστές του παρασίτου)

Συνήθως δεν εμφανίζονται συμπτώματα του νοσήματος, μετά τη μόλυνση των ζώων. Όμως, είναι δυνατόν σε νεαρά ή σε ανοσοκατεσταλμένα ζώα, να εμφανισθούν, 2-14 ημέρες μετά τη μόλυνση, πυρετός, διάρροια, βήχας, δύσπνοια, ανορεξία, ίκτερος, αναιμία, χοριοαμφιβληστροειδίτιδα, λεμφαδενίτιδα, εγκεφαλίτιδα, πνευμονία, ηπατίτιδα, μυίτιδα, μυομητρίτιδα, αποβολή, καθώς και θάνατος του ζώου (περίπου στο 10% των αμνών).

Στο 30% των μολυσμένων ανθρώπων, κατά τους πρώτους 8 μήνες της μόλυνσης, είναι πιθανόν να εμφανισθούν αλλοιώσεις στους οφθαλμούς (“κύστεις” τοξοπλάσματος στον βυθό των οφθαλμών), λεμφαδενίτιδα, ηπατίτιδα, μυοκαρδίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, εξάνθημα, μονοκυττάρωση, λεμφοκυττάρωση, ουδετεροπενία, λευκοκυτταροπενία, εωσινοφιλία, αύξηση των ειδικών IgG, IgM, IgE, IgA, μείωση των λευκωματινών κ.ά., ενώ μετά τον 8ο μήνα της μόλυνσης, είναι πιθανόν να παρατηρηθούν κρίσεις επιληψίας, κεφαλόπονος, ουδετεροφιλία, λεμφοπενία, αύξηση των ειδικών IgG κ.ά.

Συμπτώματα του νοσήματος εμφανίζονται σχεδόν μόνον μετά την πρώτη μόλυνση του ατόμου, καθώς και σε άτομα με ανοσοκαταστολή, λευχαιμία, Hodgkin και στο 20-30% των ατόμων με AIDS (με ή χωρίς συμπτώματα, λόγω αναζωπύρωσης ευκαιριακών μολύνσεων με Pneumocystis carinii, Strongyloides stercoralis κ.ά.).

Η μόλυνση ή η αναζωπύρωση του νοσήματος έχουν σοβαρές επιπτώσεις, όταν συμβαίνουν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στο 50-80% των περιπτώσεων μόλυνσης της εγκύου, τα παράσιτα διέρχονται τον πλακούντα και μολύνουν το έμβρυο, συνήθως κατά τις πρώτες 1-2 εβδομάδες μετά τη μόλυνση (στάδιο παρασιταιμίας).

H μόλυνση του εμβρύου κατά το πρώτο τρίτο της εγκυμοσύνης προκαλεί την αποβολή του (στον άνθρωπο 2-8 στις 1.000 αποβολές, οφείλονται στην τοξοπλάσμωση), ενώ η μόλυνση του εμβρύου κατά το δεύτερο ή το τρίτο στάδιο της εγκυμοσύνης είναι πιθανόν να προκαλέσει χοριοαμφιβληστροειδίτιδα, επασβεστώσεις στον εγκέφαλο, υδροκέφαλο, ατροφία εγκεφάλου, κολόβωμα, πνευμονία κ.ά.

Η “κύστη” τοξοπλάσματος (διάμετρος 100-300 μm) προκαλεί νέκρωση των μολυσμένων κυττάρων και ενεργοποιεί τους μηχανισμούς άμυνας του ξενιστή στους ιστούς, με αποτέλεσμα η “κύστη” να περιβάλλεται συνεχώς από ενεργοποιημένα μακροφάγα, Β- και Τ-λεμφοκύτταρα, ουδετερόφιλα κ.ά. (ανοσία “τύπου προάσπιση”). Η “φρουρά” των κυττάρων αυτών απομακρύνεται από την “κύστη” μόνον μετά τη χρησιμοποίηση κορτιζόνης ή άλλων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Στην περίπτωση αυτή, τα περίπου 60.000 παράσιτα της “κύστης” ελευθερώνονται (“αναζωπύρωση” τοξοπλάσμωσης) και συνήθως, προκαλούν επέκταση των βλαβών (νέκρωση) γύρω από την αρχική “κύστη” (σπανίως παρατηρείται παρασιταιμία). Στους φορείς HIV παρατηρείται αναζωπύρωση του νοσήματος, με εγκεφαλίτιδα και θάνατο στο 3-10% των ατόμων αυτών, όταν ο αριθμός των CD₄+ Τh1-λεμφοκυττάρων μειώνεται κάτω από 200 λεμφοκύτταρα/μl.

Στο 80% των κρουσμάτων στον άνθρωπο, η διάγνωση της τοξοπλάσμωσης γίνεται με την ανίχνευση στον ορό (ELISA, IIF) των ειδικών IgM, IgG, IgA και IgE και υποβοηθείται από την κλινική εικόνα και τα εργαστηριακά ευρήματα.

Κατά τη διάρκεια του 1^ου μήνα της μόλυνσης ανιχνεύονται IgM και IgG, του 2^ου - 3^ου μήνα IgM, IgG, IgA και IgE, του 3^ου - 8^ου μήνα IgG και IgE και μετά τον 8^ο μήνα της μόλυνσης, ειδικές IgG (εφ’ όρου ζωής).

Κατά τις αναμολύνσεις και τις αναζωπυρώσεις του νοσήματος αυξάνονται οι τιμές των ειδικών IgG και IgE.

Η ενδομητρική μόλυνση διαπιστώνεται:
    α) με την ανίχνευση των ειδικών ΙgM στον ορό του εμβρύου (τα IgM της μητέρας δεν διέρχονται τον πλακούντα),
    β) με την ανίχνευση των ειδικών ΙgM στον ορό του νεογνού, και
    γ) με τη διαπίστωση της σημαντικής πτώσης του λόγου CD₄ : CD₈ Τ λεμφοκυττάρων στην έγκυο. Η ανίχνευση των ειδικών IgG στο νεογνό πιστοποιεί την ενδομητρική μόλυνση ή τη διέλευση των μητρικών IgG από τον πλακούντα στο έμβρυο (τα IgG της μητέρας ανιχνεύονται συνήθως έως το δεύτερο έτος της ηλικίας, που ολοκληρώνεται η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος).

Στα ζώα η διάγνωση του νοσήματος γίνεται με την ανίχνευση των ειδικών ανοσοσφαιρινών (ELISA, IIF) και υποβοηθείται από τη διαπίστωση των νεκρωτικών εστιών (“κύστεις” τοξοπλάσματος) στον βυθό των οφθαλμών, το ΚΝΣ, τον μυικό ιστό, το ήπαρ, τον πλακούντα, τους ιστούς του εμβρύου κ.α.

Ειδικές IgG ανιχνεύθηκαν (ELISA) στον σκύλο (2.3-44.7%), τα βοοειδή (39.7%), το πρόβατο (22.7-26.2%), την αίγα (14.4-26.4%) και στο 13.8-60% των κατοίκων της Μακεδονίας και της Θράκης. Επίσης, διαπιστώθηκαν «κύστεις» τοξοπλάσματος στον βυθό των οφθαλμών του ανθρώπου, του σκύλου κ.ά. και στον μυικό ιστό κ.α. του σκύλου (2.3%), των μηρυκαστικών, του ίππου, του χοίρου, του λαγού, των τρωκτικών, των πτηνών κ.ά.

Η φαρμακευτική αγωγή κατά του παρασίτου γίνεται συνήθως στον άνθρωπο και σπανίως στα ζώα και είναι αποτελεσματική μόνον κατά την οξεία φάση ή κατά τις αναζωπυρώσεις του νοσήματος (το παράσιτο είναι ευαίσθητο και καταστρέφεται, μόνον όταν βρίσκεται έξω από τα κύτταρα κατά τη διάρκεια των 8 πρώτων μηνών της μόλυνσης, ενώ είναι απρόσβλητο, όταν βρίσκεται μέσα στα κύτταρα ή μέσα στις “κύστεις”). Γι αυτό, η φαρμακευτική αγωγή είναι άσκοπη κατά τη χρόνια φάση της τοξοπλάσμωσης και καθίσταται επικίνδυνη κατά το πρώτο ήμισυ της εγκυμοσύνης, επειδή το φάρμακο επιλογής, pyrimethamine, μειώνει τη σύνθεση του φολικού οξέος στο παράσιτο, αλλά επίσης και στη μητέρα και το έμβρυο (κίνδυνος τερατογένεσης).

Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει τη χορήγηση:
 
    α) στον άνθρωπο (σωματικό βάρος 50-70 Kg, όχι στην έγκυο), 25 mg pyrimethamine (Daraprim, Funsidar) + 5 mg folic acid (Leucovorin, Filicine) + 300 mg clindamycin (Dalacin C) ή 1 g spiramycin (Rovamicine-500), κάθε ημέρα για 30 ημέρες και μετά, κάθε δεύτερη ημέρα έως την 60^η ημέρα. Η αγωγή διακόπτεται για 15 ημέρες και επαναλαμβάνεται, όταν κρίνεται σκόπιμο, για 30 ημέρες (75^η–105^η ημέρα).

Κατά την εγκυμοσύνη ακολουθείται αγωγή μόνον με 3 g spiramycin (Rovamicine-500) την ημέρα, για 3 εβδομάδες και επαναλαμβάνεται, όταν είναι απαραίτητο, μετά δύο εβδομάδες.

    β) στον σκύλο, clindamycin (Antirobe) 10-40 mg/ημέρα για 30 ημέρες ή 25 mg pyrimethamine (Daraprim)/ημέρα + folic acid (Leucovorin, Filicine) 5 mg /ημέρα + sulfadiazine 73 mg/ημέρα (ή βιταμίνη Β) για 30 ημέρες (όχι σε έγκυα ζώα).

Για να προληφθεί η μόλυνση του σκύλου και της γάτας με το παράσιτο χορηγείται στα ζώα βρασμένο κρέας (οι “κύστεις” καταστρέφονται στους 66°C) ή κατεψυγμένο κρέας (οι “κύστεις” καταστρέφονται σε 3 ημέρες στους -20° C), ενώ η μόλυνση των φυτοφάγων και των παμφάγων ζώων αποτρέπεται, όταν τα ζώα δεν έρχονται σε επαφή με κόπρανα γάτας ή όταν τα κόπρανα της γάτας απομακρύνονται κάθε 1-2 ημέρες από τους χώρους των ζώων (οι ωοκύστεις του παρασίτου στο δάπεδο του στάβλου καταστρέφονται με ζεστό νερό 70°C ή με πυκνό διάλυμα ιωδίου ή αμμωνίας).

Ο άνθρωπος περιορίζει τις πιθανότητες μόλυνσής του με το παράσιτο, όταν καταναλώνει βρασμένο ή κατεψυγμένο κρέας, όταν πλένει καλά τα φρούτα και τα λαχανικά που τρώγονται ωμά (μαρούλι, ντομάτες, μήλα κ.ά.), όταν πλένει καλά τα χέρια και τα αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν κατά το χειρισμό του ωμού κρέατος, όταν πίνει βρασμένο ή παστεριωμένο γάλα, όταν καθαρίζει την αμμοδόχο της γάτας κάθε 1-2 ημέρες, όταν χρησιμοποιεί γάντια κατά το σκάλισμα του κήπου κ.ά.

Τέλος, οι αναζωπυρώσεις του νοσήματος και οι δυσμενείς επιπτώσεις τους στο μολυσμένο ξενιστή (ιδιαίτερα, όταν υπάρχουν “κύστεις” του παρασίτου στον βυθό του οφθαλμού) προλαμβάνονται, όταν αποφεύγονται οι παράγοντες που προκαλούν ανοσοκαταστολή (π.χ. χρησιμοποίηση κορτιζόνης, ακόμη και ως κολλύριο) ή χρησιμοποιούνται, ταυτόχρονα και έγκαιρα, τα ειδικά φάρμακα κατά του παρασίτου.

Ο ενημερωμένος άνθρωπος γνωρίζει ότι η μόλυνσή του με το παράσιτο γίνεται:
    α) σχεδόν κατά κανόνα, με “κύστεις” του παρασίτου, όταν καταναλώνεται ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας (μισοψημένη μπριζόλα, δοκιμή ωμού κιμά, ωμό “χωριάτικο” λουκάνικο κ.ά.), επειδή στη χώρα μας είναι μολυσμένα σχεδόν ένα στα δύο βοοειδή, ένα στα τέσσερα πρόβατα, αίγες κ.ά., και
    β) μόνον συμπτωματικά, με ώριμες ωοκύστεις του παρασίτου, όταν καταναλώνονται άπλυτα ή ατελώς πλυμένα, ωμά λαχανικά, φρούτα κ.ά., επειδή στη χώρα μας η συχνότητα μόλυνσης της γάτας είναι μόνον 0.9% (υπενθυμίζεται ότι η γάτα είναι υπεύθυνη για τη διασπορά του παρασίτου στη φύση και όχι για τη μόλυνση του ανθρώπου).

ΓΑΤΑ
(τελικός και ενδιάμεσος ξενιστής του παρασίτου)

Στη γάτα συνήθως δεν εμφανίζονται συμπτώματα του νοσήματος. Είναι όμως δυνατόν σε νεαρά ή σε ανοσοκατεσταλμένα ζώα, να εμφανισθούν, 2-14 ημέρες μετά τη μόλυνση (επώαση του νοσήματος), πυρετός, εμετός, εντερίτιδα, διάρροια, βήχας, δύσπνοια, ανορεξία, ίκτερος, αναιμία, χοριοαμφιβληστροειδίτιδα, λεμφαδενίτιδα, εγκεφαλίτιδα, πνευμονία, ηπατίτιδα, μυίτιδα, μυομητρίτιδα, αποβολή, λήθαργος καθώς και θάνατος του ζώου.

Η διάγνωση της τοξοπλάσμωσης στη γάτα δεν έχει πρακτική αξία και στηρίζεται στην ανεύρεση των άωρων ωοκύστεων του παρασίτου (στο 0.9% των ζώων) κατά την παρασιτολογική εξέταση των κοπράνων.

Δεν ακολουθείται φαρμακευτική αγωγή στη γάτα. Όταν όμως κρίνεται απαραίτητη (οξεία φάση ή αναζωπύρωση του νοσήματος), χορηγείται, clindamycin (Antirobe) 25-50 mg/ημέρα για 15 ημέρες ή pyrimethamine (Daraprim) 25 mg/ημέρα + folic acid (Leucovorin, Filicine) 5 mg/ημέρα + sulfadiazine 73 mg/ημέρα (ή βιταμίνη Β) για 30 ημέρες (όχι σε έγκυα ζώα).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Χαραλαμπίδης ΣΘ. Παρασιτικά Νοσήματα των Ζώων και του Ανθρώπου. Πρωτοζωώσεις, Ελμινθώσεις, Αρθροποδώσεις. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2003.
Χαραλαμπίδης ΣΘ. Κτηνιατρική Παρασιτολογία. Πρωτόζωα, Έλμινθες, Αρθρόποδα. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2001.
Χαραλαμπίδης ΣΘ, Διάκου ΑΝ. Εργαστηριακή Διάγνωση των Παρασιτικών Νοσημάτων των Ζώων. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2001.
Χαραλαμπίδης ΣΘ. Πρωτοζωολογία. 2η έκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1998.
Χαραλαμπίδης ΣΘ. Θέματα Παρασιτολογίας που Ενδιαφέρουν τη Δημόσια Υγεία στην Ελλάδα. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1993.
Χαραλαμπίδης ΣΘ. Ανοσοδιαγνωστική των παρασιτικών νοσημάτων και η ανοσοενζυμική δοκιμασία ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay). Επιστ. Επετ. Κτηνιατρ. Σχολής, 1984, 22: 75-253.
Χαραλαμπίδης ΣΘ. Συμβολή στη μελέτη των παρασίτων της γάτας και στη σημασία τους για τη δημόσια υγεία. Διδακτορική διατριβή. Επιστ.Επετ.Κτηνιατρ. Σχολής, 1978, 18: 237-379.


Toxoplasmosis
by S. Th. Haralabidis, DVM, former Prof. of Parasitology and Parasitic Diseases, Vet.Med.Faculty, Aristotle University of Thessaloniki, Greece (harala@vet.auth.gr).



 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΞΟΠΛΑΣΜΩΣΗ

1. Ερώτηση: Πώς προσβάλλεται συχνότερα ο άνθρωπος από τοξοπλάσμωση;

Απάντηση: Με την κατανάλωση ωμού ή ατελώς ψημένου κρέατος μηρυκαστικών, χοίρου κ.ά.



2. Ερώτηση: Πώς προσβάλλεται συχνότερα η γάτα από τοξοπλάσμωση;

Απάντηση: Με την κατανάλωση ποντικιών, ερπετών κ.ά.



3. Ερώτηση: Ποιος είναι ο ρόλος της γάτας στην τοξοπλάσμωση;

Απάντηση: Το παράσιτο (Toxoplasma gondii) πολλαπλασιάζεται στα κύτταρα του εντέρου της γάτας και αποβάλλεται με τα κόπρανά της στο εξωτερικό περιβάλλον συνολικά για 2-20 ημέρες σε ολόκληρη τη ζωή της. Επίσης, το παράσιτο πολλαπλασιάζεται μέσα στους ιστούς της γάτας, όπου παραμένει ζωντανό για ολόκληρη τη ζωή της γάτας και προφυλάσσει το ζώο από νέες μολύνσεις (ανοσία "τύπου προάσπιση"). Η γάτα διαδραματίζει βασικότατο ρόλο στην βιολογική εξέλιξη του παρασίτου. Δεν έχει κάποιο ρόλο στη μόλυνση του ανθρώπου. Γι' αυτό, σε νησιά όπου δεν υπάρχουν γάτες, η συχνότητα μόλυνσης του ανθρώπου παραμένει πολύ υψηλή.



4. Ερώτηση: Η γάτα μπορεί να μολύνει άμεσα τον άνθρωπο με Toxoplasma gondii;

Απάντηση: Όχι ! (εκτός εάν το κρέας της καταναλωθεί ωμό ή ατελώς ψημένο !).



5. Ερώτηση: Υπάρχει λόγος να απομακρύνεται η γάτα από την έγκυο «για να μη μολυνθεί με τοξόπλασμα;»

Απάντηση: Όχι. Η γάτα δεν μολύνει άμεσα τον άνθρωπο. Η γάτα διασπείρει με τα κόπρανά της στο περιβάλλον τις άωρες μορφές του παρασίτου, οι οποίες ΠΡΕΠΕΙ να μείνουν στο περιβάλλον 2-4 ημέρες για να αποκτήσουν μολυσματική ικανότητα και να μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο και τα ζώα.



6. Ερώτηση: Είναι σημαντικό για τη δημόσια υγεία στη χώρα μας να ελέγχεται η γάτα μήπως είναι μολυσμένη με Toxoplasma gondii;

Απάντηση: Όχι. Ο έλεγχος αυτός δεν έχει πρακτική σημασία, επειδή: α) η μολυσμένη γάτα αποκτά ανοσία και έτσι, δεν αποβάλλει άωρες μορφές του παρασίτου με τα κόπρανά της στο περιβάλλον, και β) στη χώρα μας δεν καταναλώνεται κρέας γάτας (ούτε καλοψημένο !).



7. Ερώτηση: Με ποιόν τρόπο η έγκυος θα αποφύγει τη μόλυνση του εμβρύου με Toxoplasma gondii;

Απάντηση: Όταν η έγκυος έχει μολυνθεί με το παράσιτο τουλάχιστον 6 μήνες πριν από την έναρξη της εγκυμοσύνης, αναπτύσσει ανοσία "τύπου προάσπιση", που προστατεύει το έμβρυο εάν ξαναμολυνθεί με το παράσιτο (δηλ. είναι «εμβολιασμένη» με φυσικό εμβόλιο για ολόκληρη τη ζωή της).
Όταν όμως η έγκυος δεν είναι μολυσμένη με το παράσιτο, τότε πρέπει: α) να μη «δοκιμάζει» τον ωμό κιμά, β) να μη καταναλώνει ατελώς ψημένο κρέας, γ) να πλένει με άφθονη σαπουνάδα τα φρούτα και τα λαχανικά που καταναλώνονται ωμά (φράουλες, μήλα, σταφύλια, τομάτες, μαρούλι κ.ά.), δ) να μη χρησιμοποιεί το άπλυτο μαχαίρι με το οποίο τεμάχισε ωμό κρέας μηρυκαστικών, χοίρου, πτηνών κ.ά., για το κόψιμο του ψωμιού, της ωμής σαλάτας κ.ά., ε) να μη ετοιμάζει την ωμή σαλάτα στην επιφάνεια που τεμάχισε το ωμό κρέας μηρυκαστικών, χοίρου, πτηνών κ.ά., στ) να πλένει τα χέρια της πριν από το φαγητό, ζ) να χρησιμοποιεί γάντια μιάς χρήσης, όταν απομακρύνει τα κόπρανα της γάτας ή όταν καθαρίζει το δοχείο της γάτας με την άμμο καθημερινά ή έως δύο ημέρες μετά την αποβολή τους (έως δύο ημέρες δεν υπάρχει κίνδυνος) ή όταν ασχολείται με τις γλάστρες και με το χώμα του κήπου κ.ά. (πιθανή παρουσία στο χώμα ώριμων ωοκύστεων του παρασίτου).



8. Ερώτηση: Πώς ενεργεί το ενημερωμένο άτομο στη χώρα μας στο θέμα της τοξοπλάσμωσης;

Απάντηση: Το ενημερωμένο άτομο:

α) γνωρίζει ότι στη χώρα μας είναι μολυσμένα με το παράσιτο σχεδόν ένα στα δύο βοοειδή (~50%), ένα στα τέσσερα (~25%) πρόβατα, αίγες κ.ά. και ότι η μόλυνση του ανθρώπου γίνεται κυρίως, με την κατανάλωση μισοψημένης μπριζόλας, ωμού κιμά, ωμού “χωριάτικου” λουκάνικου κ.ά. και σπανιότερα, με την κατανάλωση άπλυτων ή ατελώς πλυμένων, ωμών λαχανικών, φρούτων κ.ά.,

β) δεν αποπροσανατολίζεται με την ενοχοποίηση της γάτας και δεν αποφεύγει τη γάτα ή τα άλλα ζώα, και

γ) ζητά από τον οφθαλμίατρό του να ελέγξει τον βυθό των οφθαλμών για πιθανή παρουσία αλλοιώσεων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα (βυθοσκόπηση). Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος ακολουθεί αντιτοξοπλασμική αγωγή κάθε φορά που στο μέλλον θα χρειασθεί να χρησιμοποιήσει κορτιζόνη (ακόμη και σε μορφή κολλυρίου) ή άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, για να προλάβει την αναζωπύρωση του παρασίτου (κίνδυνος απώλειας της όρασης).